11.10. FRÅ ARKIVET: MR. HAREID IL FOTBALL
Den tredje historiske artikkelen får jubileumsheftet frå 2016 handlar om sjølvsaste Einar Elvanes. Einar Elvanes: Mr. Hareid IL Fotball
Er det nokon som fortener tittelen mr. Hareid IL Fotball, er det definitivt Einar Elvanes.
Vi har i arbeidet med dette heftet snakka med ei rekkje personar som har vore engasjerte i Hareid-fotballen dei siste 70 åra, og ingen er i tvil om påstanden. Det er i grunnen vanskeleg å finne ein plass å starte når vi skal lage eit samandrag av Einar Elvanes sin innsats for idretten i Hareid.
Dreiv fleire idrettar. Som så mange andre starta han med løkkefotball. Dei ulike grendene møtte kvarandre på ei bane som ligg omtrent der Hareid trelast held til i dag. Fotballen var ikkje stort større enn ein vanleg kasteball og gjekk hardt utover skorne. Og Einar var svært så ivrig.
- Alt før krigen var han mellom dei mest aktive i idrettsmiljøet på Hareid, står det skrive i 50-årsheftet frå 1972.
Einar Elvanes reiste på sjøen etter han vart konfirmert i 1939. Då krigen var over vart han fort aktiv i Hareid turnlag. Først både med fotball og turn, deretter mest fotball. Og ikkje berre som spelar gjennom 429 kampar mellom 1946 og 1977 (spelte alle åra mellom 1946 og 1971, minus éin sesong i Herd), men både som trenar, oppmann og styremedlem. I tida etter krigen var det inga arbeidsfordeling mellom ein trenar og ein oppmann, som i dag. Men det er ingen tvil om at Einar gjorde mykje for fotballaget både på og utanfor bana. Seinare skulle han også trene aldersbestemte lag i ei årrekkje.
Også nokre år som handballtrenar vart det tid til. Einar trena damelaget til tre strake KM-gull frå 1950 til 1952. Han var forresten også leiar i handballgruppa i 1947 og 1948. I 1947 var han samtidig leiar i vinteridrettsgruppa. På 50-talet var Einar også innom verva nestleiar, leiar og kasserar i hovudlagsstyret. Eit comeback som nestleiar hadde han i 1966. Allereie i 1972 vart Einar Elvanes æresmedlem i turnlaget.
Banestell og badevakt. Hoppar vi litt i tid ser vi at Einar sat i fotballstyret til og med 1991. Banestell dreiv han med i mange herrens år, både frivillig og som tilsett i kommunen. Mange som ikkje hugsar Einar som spelar vil definitivt hugse han som ein svært dyktig, men relativt streng banesjef. Mange av oss som vaks opp på 90-talet hugsar faktisk Einar Elvanes som vakt i symjehallen, truleg som vikar for Signe Bjåstad. Men då var nok Einar pensjonist, i alle fall på papiret.
I denne relativt korte presentasjonen har vi heller ikkje vore innom oppgåvene Einar hadde på krinsnivå. Han sat fleire år i styret og i banekomiteen til Sunnmøre fotballkrins, og også vore med i styret til handballkrinsen. Dommar i fotball og handball kjem i tillegg.
- Korleis eg har makta det, nei, sei det du gut! Noko brukeleg forklaring er det ikkje lett å gje i ei handvending. Idrotten har no alltid vore ein inspirasjon. Den har gjeve meg nye krefter, og dei har eg nytta i mitt daglege virke. Det er ei sann glede å kjenne at kroppen har noko å gje, og det er ei sann glede å ta ein dusj etter ei hard ykt. Då kjenner eg meg som eit nytt menneskje! Likevel er det den framifrå kameratskapen som eg har møtt innan idrotten den største gleda. Ei reise til Austlandet i samband med ei fotballturnering er det lengste idrotten har brakt meg – målt i kilometer. Men eg har farta vidt om på Sunnmøre, og har møtt mange gode venner. Kanskje er det her forklaringa ligg?
Det sa Einar sjølv i eit intervju som vart gjort om lag 1975.
Likte ikkje merksemd. I 1987 hadde Vikebladet eit laurdagsportrett med Einar Elvanes. Asle Geir Johansen skreiv då blant anna: «Einar Elvanes arbeider ved teknisk etat i Hareid. I tillegg til å vere ei idrettsleg eldsjel gjennom år med aktiv idrett, trenargjerning og idrettsadministrasjon – har han i dag hovudansvaret for stell og vedlikehald av det kommunale Hareid stadion. Få er betre skikka til å uttale seg om idrett og idrettsanlegg enn Elvanes. Likevel likar han dårleg å la seg intervjue. Han likar ikkje å stikke seg fram, sjølv om han har meiningar om det meste og idrettslege opplevingar som kunne blitt til ei heil bok. Motvillig gjekk han med på ein liten laurdagsprat med Vikebladet. Vi møtte han på kontoret i det gamle Hareidsklubbhuset – tyskerbrakka frå Brandal som han sjølv var med på å gjenreise som klubbhus i 1950. Lite visste han då om at bygningen skulle bli hans framtidige arbeidsplass.»
- Ingen har betydd meir. - Einar Elvanes gjorde ein fenomenal jobb for idretten i Hareid. Han var umåteleg interessert og la ned ein umåteleg stor innsats. Det er ingen som har betydd så mykje for idretten på Hareid som Elvanes. Og det gjaldt ikkje berre det han gjorde som spelar og i det praktiske arbeidet med fotballen. Elvanes var involvert i ski, turn og handball også. Spesielt var det jo han som fekk i gang damehandballaget. Ein periode var det også herrehandballag, som eg også spelte litt på sjølv, fortel Einar Holm.
Elvanes var ni år eldre enn Holm, men var gode venner i alle dei år. Elvanes og Holm var naboar, dreiv forskjellige idrettar saman, mala hus i lag om summarane – og møttest i andre samanhengar gjennom mange tiår.
- Mr. Fotball. Hans Gisle «Kisse» Holstad er klar på at ingen kan måle seg med Einar Elvanes når det kjem til fotballen i Hareid IL.
- Einar Elvanes var alfa og omega for fotballen i mange, mange år. Han var Mr. Fotball på Hareid. Ja, det er ingen som kan nærme seg Elvanes. Han bidrog med så mykje på så mange forskjellige felt. Han spelte jo fotball sjølv, og toppa adelskalenderen i mange år. Han var trenar og oppmann, skreiv referat og førte statistikk. Det var han som organiserte turane. Ja, Einar Elvanes bestemte mykje – og han gjorde mykje. Då han vart eldre vart han tilsett i Hareid kommune, og han gjorde ein kjempejobb for Hareid stadion, sjølv om nokon synest han kanskje var litt vel streng med tanke på bruk av bana, forklarer Hans Gisle.
«Meget» i gym. Ein annan som hadde mykje å gjere med Einar Elvanes i mange tiår var Gunnar Aursnes. Dei spelte i lag og samarbeidde i styre og stell. Elvanes var til og med læraren til Aursnes.
- Vi hadde faktisk Einar som gymlærar på realskulen. Han jobba eigentleg på Utgård (møblar), men var gymlærar i tillegg. På den tida var det slik at vi måtte opp til eksamen i mange fag, også i gym. Men alle gutane i klassen fekk «Meget» då vi var oppe i eksamen i Ålesund. Einar hadde stell på dette også, seier Gunnar Aursnes.
Han minnest godt at enkelte synest Einar la opp til ein litt for restriktiv bruk av grasbana. Sjølv har ikkje Gunnar eit vondt ord å seie om Einar på nokon som helst slags måte.
- Som person har eg berre positive ting å seie om Einar. Eg minnest godt turane i folkevogna hans, som vart fylt opp og vel så det. Einar var vel både oppmann og trenar på a-laget, det var der eg kjende han mest frå. Men han har jo lagt ned ein enorm innsats med andre praktiske ting i idrettslaget, og også i Sunnmøre fotballkrins. Det var nok dei som opplevde Einar som noko streng i forhold til bruken av grasbana. Før i tida var det jo slik at ein fekk delt ut så og så mange timar på bana kvar veke. Og det talet på timar var vel ikkje alle alltid einige om. Og når bana hadde blitt brukt ein del, og det kanskje hadde vore dårleg ver, så vart ho stengt. På det området vart vel Einar opplevd som noko streng av enkelte, fortel Gunnar.
- Elvanes var berebjelken. I likskap med Gunnar Aursnes fekk Willy Nesset oppleve Einar Elvanes både som medspelar og gjennom samarbeid i styre og stell.
- Einar var Mr. Hareid-fotballen, sjølve berebjelken. Ja, det er så mykje ein kan nemne. Einar henta og køyrde folk fram og tilbake frå stadion, og han var den siste som for om kvelden. Han var trenar og oppmann, og til og med avisreferent. Og han var jo glad i å spele sjølv også. Så ein kunne lese i avisene at nr. 11 på Hareid hadde hatt ein bra kamp, seier Willy. Og legg til:
- Som trenar hugsar eg at Einar la vekt på at vi også måtte bevege oss ute i skog og mark, slik vi fekk bygd opp muskulaturen. Det var ingen ting som heitte teip på Hareid, i alle fall ikkje før lenge seinare. Einar var også glad i å lære seg mykje nytt. Han sat i banekomiteen og fotballkrinsen, og reiste rundt i forskjellige samanhengar, og fekk plukka opp idear. Treningane hans var strenge, men gode. Som banesjef då Einar seinare jobba i kommunen vart han nok oppfatta som litt streng. Men om vi flytta taua litt lenger vekk, slik vi fekk eit litt større område å trene på, så trur eg nok han visste om det, men oversåg det, ein del gonger, skildrar Willy med glimt i auget.
Som også meiner på han spelte saman med Einar Elvanes i sistnemndes aller siste offisielle kamp, ein b-kamp. Og då var Elvanes godt over 50 år.
Ein kik i idrettslaget sitt enorme statistikk-arkiv gir nok Willy rett. Sesongen 1977, i ein alder av 53 år, spelte Einar 10 b-kampar. Alle dei tre sønene hans, Odd, Svein og Einar Johan, spelte også på b-laget det året. Svein var også lagets trenar. Då går det vel an å seie at ringen var slutta.
Einar Elvanes døydde i 2002, 78 år gammal.
11.10.19
13:18
